Een probleem dat niet nieuw is

Het is een onderwerp dat de autoriteiten in het nieuws aan de kaak stellen als zijnde "een risico voor de verkeersveiligheid": de mogelijkheid om een verzoek tot taalverandering in te dienen wordt door bepaalde overtreders op een slinkse manier gebruikt om terecht te komen bij rechtbanken met een grotere achterstand en waarvan de beslissing bijgevolg vertraging oploopt.

Dit probleem doet zich vooral voor in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Volgens Ine Van Wymersch, procureur des Konings bij het parket van Hal-Vilvoorde, "is de helft van de 80 zaken een verzoek om de procestaal te wijzigen". Ze vermeldt dat er misbruiken zijn, vooral wanneer mensen het Nederlands begrijpen op het ogenblik van de zitting, maar het op het ogenblik van de zitting volledig kwijt zijn en een verzoek indienen om de taal te veranderen.

Het taalgebruik voor de politierechtbanken: principe

De zetel van de zaak is te vinden in artikel 23 van de wet van 15 juni 1935 betreffende het taalgebruik in gerechtszaken. Dit artikel is van toepassing wanneer de gedaagde die is opgeroepen om te verschijnen, een wijziging van de procestaal vraagt. Een dergelijk verzoek leidt tot automatische verwijzing (behoudens uitzonderingen en bijzondere gevallen) naar de dichtstbijzijnde politierechtbank die zitting houdt in de taal die de verweerder het best beheerst.

Artikel 23 luidt als volgt: 
 
"Een beklaagde die alleen Nederlands kent of die het Nederlands beter beheerst en die voor een politierechtbank of een strafrechtbank wordt gebracht waar de procedure in het Frans of het Duits wordt gevoerd, kan verzoeken dat de procedure in het Nederlands wordt gevoerd.

Een beklaagde die enkel Frans kent of die het Frans beter beheerst en die voor een politierechtbank of een strafgerecht wordt gebracht waar de procedure in het Nederlands verloopt, kan verzoeken dat de procedure in het Frans verloopt.

Een verdachte die alleen Duits kent of het Duits beter beheerst en die voor een politierechtbank of een strafgerecht wordt gebracht waar de procedure in het Nederlands of het Frans wordt gevoerd, kan verzoeken dat de procedure in het Duits wordt gevoerd. (...) " 

Nemen we het voorbeeld van een Franstalige inwoner die in het Vlaamse Gewest een verkeersovertreding begaat en wordt gedagvaard voor de politierechtbank te Leuven. Als de overtreder een taalwijziging vraagt, wordt de zaak vertaald en overgebracht naar een Franstalige rechtbank van dezelfde orde (in dit geval de politierechtbank van Waver). Deze tijdrovende procedurele complicatie heeft tot gevolg dat de tenuitvoerlegging van vonnissen wordt vertraagd.

Uitzonderingen en bijzondere gevallen waarin de wet voorziet

Artikel 23, lid 4, voorziet evenwel in een uitzondering: "De rechter kan beslissen dat hij het verzoek van de verweerder niet kan inwilligen wegens de omstandigheden van de zaak". In dat geval wordt de procedure voortgezet in de taal van het aangezochte gerecht.

Een bijzonder geval bestaat voor "verweerders die wonen in de gemeenten Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem, gedagvaard voor de politierechtbanken van het Brusselse arrondissement waarvan het rechtsgebied uitsluitend bestaat uit gemeenten van het Nederlandse taalgebied: voor hen wordt de verandering van taal vergemakkelijkt".

Mogelijk beroep

Tegen een beslissing tot weigering van een verzoek tot taalwijziging kan altijd een beroep worden ingesteld volgens de gebruikelijke vormen en termijnen.  

Naast dit klassieke beroep heeft de wet van 19 juli 2012 een artikel 23quater ingevoegd dat een overtreder de mogelijkheid biedt om de weigering van een verzoek tot taalwijziging aan te vechten voor de rechtbanken van het arrondissement Brussel (Brussel, Hal en Vilvoorde). Dit beroep moet worden gemotiveerd en per aangetekende brief en fax worden ingediend binnen vijftien dagen na ontvangst van de weigeringsbeslissing. Een kopie moet binnen dezelfde termijn per post of per fax worden toegezonden aan de rechtbank waarbij de zaak oorspronkelijk aanhangig is gemaakt en aan de partijen. Wanneer een dergelijk beroep wordt ingesteld, wordt de procedure geschorst tot de kennisgeving van de beslissing van de rechtbank.

Welkome wetgevingsoplossingen

Zoals gezegd, worden deze verzoeken tot wijziging van taal en beroep vaak als overdreven beschouwd voor de Brusselse rechtbanken, die niet op een duidelijke en homogene manier reageren op dergelijke verzoeken van Franstalige verweerders. Deze onvoorspelbaarheid werkt rechtsonzekerheid in de hand. Bovendien worden wijzigingen die door de rechtbanken worden toegestaan, doorverwezen naar de Franstalige politierechtbank van Brussel, die een grotere achterstand heeft. 
Sommige Vlaamse parlementsleden hebben hun bezorgdheid hierover geuit en willen de wet van 1935 wijzigen. De Vlaams-nationalistische partij N-VA overweegt naar verluidt een wetgevingsinitiatief op federaal niveau. De aanpassing van de taalwet van 1935, die het resultaat is van een politiek compromis, zou echter niet eenvoudig zijn en een tweederde meerderheid van de taalgroepen in de Kamer vereisen.

Een advies

Krijgt u een verkeersboete in het Nederlands? Dan kunt u het beste in het Frans antwoorden en aangeven in welke taal u zich wilt verdedigen als de zaak aan de rechter wordt voorgelegd.

Heeft u een vraag over een ontvangen melding in het Nederlands die u wilt analyseren of betwisten? Aarzel dan niet om contact op te nemen met een gespecialiseerde advocaat van @Legalstreet!